آخرین سلحشور

می دانید . قرار نیست در این وبلاگ من سخت بگیرم و مثلا تا یک نظر بکر ازم صادر نشد چیزی ننویسم ....

می دانید . قرار نیست در این وبلاگ من سخت بگیرم و مثلا تا یک نظر بکر ازم صادر نشد چیزی ننویسم ( در آن صورت اصلا نباید چیزی بنویسم چون به گمانم از دوازده سیزده سالگی به بعد فکری که بکر باشد به سرم نزده *) بنابراین گاهی که چیزی نه چندان بکر و نه چندان پخته به نظرم می رسد می نویسم چون معتقدم نوشته های وبلاگ (دست کم این قبیل نوشته ها ی این وبلاگ ) دعوتی است به گفتگو ( بامن یا با خودتان ) تا کمی افکار در هم و برهم مان نظم پیدا کند .

درباره ی اینکه " پست مدرنیسم چیست ؟ "خیلی ها چیز نوشته اند ( گفتن ندارد که اکثرشان را نخوانده ام ) اما در میان انها که خوانده ام مطلب لیوتار از همه برایم جالب تر بوده . او معتقد است پست مدرنیسم** نه پس از مدرن که آغاز مدرن است .به عبارتی هر اثر مدرنی در ابتدا پست مدرن بوده . توضیحش این است که هر هنرمند پست مدرنی پیش نهاده های هنرمند قبل از خودش را به مبارزه می خواند .او هنرمندی است که بی قانون عمل می کند تا انچه را که تا کنون ارائه نشدنی بوده را ارائه کند . بی قانونی او پست مدرن است و بعد ها همین بی قانونی قانونی می شود و جریانی می سازد که می شود اسمش را گذاشت مدرن. مثلا سزان فضای امپرسیونیست ها را به چالش می کشد . پیکاسو فضای سزان را . دوشان فضای پیکاسو را و ...الخ.اینها هر کدام زمانی بی قانونی کرده اند و بعدها بی قانونی هایشان قانونی شده است .

به بیان دیگر هر کدام از این هنرمندان زمانی پست مدرن بوده اند وآنچه را که میراث مدرنیسم بوده نفی کرده اندو نشان داده اند که چه چیزهایی را در بر نمی گیرد . اما همین آثار برای بعدی ها مدرن شده اند .

پاسخ دندان شکنی است . بخصوص به کسانی که سعی می کردند از ابهام پست مدرن استفاده کنند و بنجل های التقاطی را تحت عنوان محصول های ضروری پس از مدرن تحویل خلق الله بدهند .

اما آیا به مشکل اصلی و به بحران اصلی پاسخ داده می شود ؟به نظر من به هیچ وجه ! وقتی متوجه می شویم مشکل ( ابهام وضیت هنر در دوران خودمان ) همچنان باقی است که نگاهی به سلسله ی هنرمندان از پی هم آمده در متن لیوتار بیندازیم :" امپرسیونیستها . سزان . پیکاسو . دوشان . یورن "  هرکدام چیزی را که قبلی باقی گذاشته زیر سئوال برده اند اما بورن چه چیزی باقی گذاشته که باید زیر سئوال برود ؟

جوابی داده نمی شود . در واقع به این سئوال که پست مدرنیسم چیست پاسخ می دهد اما این سئوال که "همین هنر پست مدرن چگونه ادامه پیدا می کند " پاسخی نمی دهد .چیزی که می خواهم بگویم این است که لیوتار در این نفی برحق است . اما آنچه بعنوان جایگزین معرفی می کند حتی در همان وقت گفتن به پایان رسیده . او آوانگارد*** را بعنوان جوهر حرکت و ماندگاری هنر معرفی می کند در حالیکه اوانگارد ابدی نیست و منطقا به پایان می رسد .  

من در اینجا سعی می کنم  پا را از گلیمم بلند تر بگذارم و جواب این سئوال را بدهم . گزینه ی نوفرهنگستان گرایی اکنون و همیشه رسوا است . حمید سبزواری جای شاملو را نخواهد گرفت حتی اگر شعر شاملویی به گند کشیده شود .آوانگارد هم به پایان منطقی خودش رسیده چون دیگر پیش نهاده ای برای زیر سئوال بردن باقی نمانده .تنها یک راه منطقا باز است : " التقاط ".همان التقاطی که لیوتار می خواهد با خارج کردنش از جریان اصلی هنر ،نفی اش کند . این البته نمی تواند با میراث هنری برابری کند و همیشه در مقابله با آنچه از گذشته به ما رسیده حقیر و بنجل و گذرا جلوه خواهد کرد . درست است . اما بقول شاعر "کاچی بعض هیچی "

***

   فکر نه چندان  بکر من که  اینهمه برایش مقدمه چیدم این است که هیچ مدیوم هنری به اندازه ی سینما توانایی ارائه ی التقاط را ندارد . هم بخاطر اینکه تاریخ طول و درازی برای مقایسه پشت اش نیست  هم بخاطر ویژگی های سخت افزاری اش. از همین رو است که معتقدم سینما بزرگترین شانس زنده ماندن هنر در زمان ما است . اگرنگویم اخرین شانس اش .( این پاسخی است به رفیق فعلا نایاب مان امید که زمانی با او در این باره بحث می کردیم )

 

پانوشت :

*فکر بکرم این بود که بجای ناز کشیدن الکی به دختر عمه ام تجاوز کنم که با عدم موفقیت در اجرای آن، از کردن فکر های بکر منصرف شدم ! آن هم در دوازده سیزده سالگی

**در این نوشته صرفا به جنبه ی ادبی هنری پست مدرنیسم توجه شده

*** منظور ، آوانگارد به عنوان یک دوره ی مشخص از تاریخ هنر نیست .